Już w sierpniu bieżącego roku w życie mają wejść nowe przepisy dotyczące urlopów rodzicielskich i innych uprawnień związanych z posiadaniem dzieci. Zobaczmy, co ma się zmienić.
Niemal każdy adwokat zajmujący się prawem pracy nie raz zetknął się w swojej karierze z przypadkiem osób mających problemy w pracy z powodu nadużyć ze strony pracodawcy, które są związane z posiadaniem przez pracownika dzieci. Zdarza się, że pracodawcy celowo pomijają takie osoby w premiach czy robią im trudności w urlopach. Zapytany adwokat podkreśla, że tego typu sytuacje są tak częste, że w końcu musiało dojść do tego, że tematem zajęła się sama Unia Europejska. I tak też było. Zmiana polskiego Kodeksu pracy jest wymagana przez przepisy UE, a konkretnie przez przymus wdrożenia dwóch unijnych dyrektyw - dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej i tzw. dyrektywę rodzicielską. Ich celem jest ułatwienie rodzicom łączenia życia zawodowego z życiem rodzinnym i pomoc w znalezieniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Po wejściu w życie nowego prawa urlop rodzicielski będzie trwał 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 43 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Oprócz tego, ponieważ jednym z celów tzw. dyrektywy rodzicielskiej jest zachęcenie do równego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi między kobietami i mężczyznami, po zmianach każdy z rodziców będzie miał gwarancję 9 tygodni urlopu, których nie będzie mógł przenieść na drugiego rodzica. Urlopu rodzicielskiego nie trzeba będzie wykorzystywać od razu, ale trzeba będzie to zrobić maksymalnie w 5 częściach do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Zdaniem wielu na gorszę zmieni się jednak urlop ojcowski. Obecnie ojcowie mogą wykorzystać dwutygodniowy urlop do 24 miesiąca życia dziecka, natomiast po zmianach będzie można to zrobić do 12 miesiąca życia dziecka.
W wyniku zmian w Kodeksie pracy pracownicy zyskają nowe uprawnienia dotyczące urlopów. Każdemu pracownikowi będą przysługiwać dodatkowe 2 dni (16 godzin) w roku kalendarzowym, urlopu związanego z działaniem siły wyższej. Może być on wykorzystany w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Urlopy te będą płatne w wymiarze 50% wynagrodzenia.
Dyrektywa wprowadza również dodatkowe urlopy opiekuńcze. Będą one przysługiwały pracownikowi w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop ten ma być przeznaczony na zapewnienie opieki lub wsparcia członkowi rodziny lub osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która z poważnych względów medycznych tej opieki lub wsparcia wymaga. Urlopy te będą bezpłatne.
W aktualnej formie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100 proc. podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą cześć tego urlopu. Zgodnie z obliczeniami, obecnie zasiłek macierzyński wynosi średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku przez cały okres urlopu rodzicielskiego. Po zmianach, zasiłek macierzyński będzie miał stałą wartość przez cały okres urlopu rodzicielskiego wynoszącą 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Dzięki zmianom, rodzice dzieci do lat 8 będą mogli liczyć na elastyczną organizację pracy. Może mieć ona formę niepełnego etatu, ruchomych godzin pracy lub telepracy. Jeśli chcą się o takową ubiegać, muszą złożyć specjalny wniosek u swojego pracodawcy. Ten zaś, jeśli nie przychyli się do wniosku to zobowiązany jest pisemnie poinformować pracownika o przyczynie odmowy albo o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy. Ponadto, po zmianie prawa, pracodawcy nie będą mogli zlecać pracownikom opiekującym się dziećmi do 8 roku życia pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować ich poza stałe miejsce wykonywania pracy.
