Funkcjonowanie sądownictwa w Polsce wiąże się profesjami takimi jak prokurator, sędzia czy prawnik. Nie są to jednak jedyne zawody związane z prawem, bowiem oprócz nich można również natrafić na notariusza. Nie każdy zdaje sobie sprawę jak szeroką gamę usług oferują przedstawiciele tego zawodu.
Notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, jest niezależny i niezawisły. Odpowiednią na to stanowisko osobę powołuje Minister Sprawiedliwości jednocześnie wyznaczając miejsce, które będzie służyło za kancelarię notarialną. Oczywiście funkcję tę może sprawować jedynie osoba z odpowiednim wykształceniem, która otrzyma pozytywną opinię rady właściwej izby notarialnej.
Notariusz, jako urzędnik i osoba zaufana publicznie musi charakteryzować się nienaganną przeszłością i postępowaniem. W tym celu organy samorządu notarialnego mają wgląd do akt osobowych i dyscyplinarnych ewentualnego notariusza. Dodatkowo, gdy Minister Sprawiedliwości ma zastrzeżenia co do uczciwości, rzetelności lub wartości moralnych wyznawanych przez kandydata może odrzucić jego wniosek.
Głównym zadaniem notariusza jest dokonywanie czynności notarialnych, którym strony powinny lub pragną nadać formę notarialną. Czynności notarialne, dokonywane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego, czyli obowiązują w świetle prawa.
Pozostałe obowiązki notariusza opisane są w artykule 79 ustawy Prawo o notariacie. Wśród nich wyróżnić można sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia, poświadczeń i aktów notarialnych. Może on także doręczać oświadczenia i spisywać protokoły, szczególnie przydatne w sytuacji, gdy rozmowy lub negocjacje wymagają potwierdzenia urzędnika państwowego. Jednak mało osób zdaje sobie sprawę, że notariusz może także przyjmować na przechowanie dokumenty, pieniądze i papiery wartościowe. Jest to dobry sposób na zabezpieczenie swoich oszczędności lub ważnych dokumentów przed kradzieżą lub zgubieniem, gdyż w sejfie notariusza nic im nie grozi.
Dodatkowo notariusz oferuje swoją pomoc w sporządzaniu dokumentów, takich jak projekty aktów, oświadczeń, odpisy i wyciągi dokumentów. W trakcie przygotowywania takiego dokumentu notariusz powinien czuwać nad odpowiednim zabezpieczeniem praw i interesów stron, dla których czynność notarialna może spowodować skutki prawne.
Dokonanie poszczególnej czynności prawnej wymaga uiszczenia taksy notarialnej, którą pobiera notariusz. Stawki taks określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 roku. Przykładowo za sporządzenie odpisu lub wyciągu z akt notarialnych maksymalna stawka wynosi 6 zł za każdą rozpoczętą stronę +22 % VAT. Warto również wspomnieć, że taksa notarialna to jedyne źródło dochodu kancelarii.
Oprócz tego notariusz pobiera i odprowadza na rzecz Skarbu Państwa podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od darowizny oraz na rachunki odpowiedniego sądu rejonowego i opłatę sądową. Musi on także obliczyć, pobrać i wpłacić podatek VAT od taksy notarialnej na konto właściwego urzędu skarbowego.
