Nowe świadczenie. "Aktywny Rodzic": O co najczęściej pytają rodzice?

Oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z Bydgoszczy i Torunia zorganizowały dyżury telefoniczne dla rodziców najmłodszych dzieci dotyczące świadczeń z nowego programu „Aktywny Rodzic”. Publikujemy najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi ekspertów. Wielkimi krokami zbliża się 1 października, kiedy to rodzice będą mogli składać wnioski do ZUS-u o dodatkowe pieniądze.

• Jesteśmy rodzicami aktywnymi zawodowo. Naszym dwuletnim dzieckiem zajmuje się babcia. Czy aby otrzymać świadczenie "Aktywni rodzice w pracy", z babcią trzeba zawrzeć umowę uaktywniającą?

Odp. Nie. Nie jest to warunek do przyznania świadczenia "Aktywni rodzice w pracy". Badana będzie indywidualna i łączna aktywność zawodowa rodziców. Natomiast jeśli państwo podpiszecie z babcią umowę uaktywniającą, to składki za nianie sfinansuje budżet państwa od podstawy, którą stanowi kwota nie wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę.

• Do stycznia 2025 roku mam przyznany rodzinny kapitał opiekuńczy, po 1000 zł miesięcznie. Czy mogę w październiku złożyć wniosek o świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"?

Odp. W miesiącu przysługuje tylko jedno świadczenie. Składając wniosek w październiku o świadczenie "Aktywni rodzice w pracy", jeśli spełni pan wszystkie warunki (m.in. warunek aktywności zawodowej, a dziecko nie będzie uczęszczało do żłobka), nabędzie pan prawo do tego świadczenia od 1 października 2024 r., a prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO) zostanie uchylone od tego dnia. To oznacza, że do 30 września będzie pan pobierał RKO po 1000 zł miesięcznie, a od 1 października świadczenie aktywni rodzice w pracy po 1500 zł miesięcznie. W przypadku nabycia prawa do jednego z nowych świadczeń nie ma możliwości powrotu do otrzymania RKO.

• Pobieram żłobkowe. Czy w październiku muszę wycofać wniosek, aby dostać nowe świadczenie "Aktywnie w żłobku", gdzie kwota dofinansowania sięga do 1500 zł?

Odp. Nie musi pani wycofywać wniosku. Wystarczy, że w październiku złoży pani wniosek o świadczenie "Aktywnie w żłobku". Kiedy zostanie przyznane nowe świadczenie, to otrzyma pani na PUE ZUS decyzję uchylającą tzw. żłobkowe i informację o przyznaniu świadczenia aktywnie w żłobku.

• Żona nie pracuje, a ja pracuję za granicą. O jakie świadczenia z nowego programu "Aktywny Rodzic" mogę się ubiegać na roczne dziecko? Jest to nasze jedyne dziecko.

Odp. Na ten moment jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub korzysta z opieki dziennego opiekuna, może pan złożyć wniosek o dofinansowanie do żłobka. Wniosek należy złożyć elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS (eZUS), aplikacji mZUS, portalu Emp@tia lub bankowości elektronicznej. Wysokość dopłaty wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie, jednak nie więcej niż faktyczna opłata ponoszona przez rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Opłata za pobyt to kwota po uwzględnieniu zniżek, dotacji z budżetu gminy lub środków unijnych. Nie wlicza się do niej kosztów za wyżywienie. Natomiast od 1 października będzie mógł pan skorzystać z jednego z dwóch świadczeń z programu "Aktywny Rodzic". Pierwsze świadczenie to "Aktywnie w żłobku", które zastąpi obecne tzw. żłobkowe. Jego wysokość to maksymalnie 1500 zł lub 1900 zł w przypadku dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności. Może pan też, zamiast "Aktywnie w żłobku", wybrać świadczenie "Aktywnie w domu". Świadczenie to przysługuje na każde dziecko w rodzinie, w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Świadczenie aktywnie w domu przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko, niezależnie od tego, czy dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności.

• Mój syn ma 23 miesiące i chodzi do żłobka. Mąż i ja pracujemy. Od września ubiegłego roku korzystam z dofinansowania do żłobka. Czy od 1 października 2024 r. mogę złożyć wniosek o dodatkowe świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"?

Odp. Nie. Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" nie przysługuje, jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub jest pod opieką dziennego opiekuna. Poza tym równocześnie (w tym samym miesiącu) można pobierać tylko jedno ze świadczeń – albo dofinansowanie do żłobka, albo RKO, albo "Aktywnie w domu", albo "Aktywni rodzice w pracy", albo "Aktywnie w żłobku". Jeżeli chce pani otrzymać świadczenie "Aktywnie w żłobku' zamiast dofinansowania do żłobka ze względu na zmianę wysokości dofinansowania opłaty za pobyt dziecka w żłobku, to musi pani złożyć wniosek o to świadczenie. Kwota dofinansowania od października wyniesie do 1500 zł miesięcznie, a na dziecko, które ma stosowne orzeczenie o niepełnosprawności – do 1900 zł nie więcej jednak niż faktyczna opłata ponoszona przez rodzica. Do opłaty tej nie wlicza się opłaty za wyżywienie. Nie ma konieczności składania odrębnej informacji o rezygnacji z dofinansowania do żłobka.

• Jestem matką, która razem z mężem wychowuje bliźnięta, które mają 10 miesięcy. Nie pracuję, bo opiekuję się dziećmi. Pobieram 800+. Czy jak dzieci skończą 12 miesięcy, to otrzymam świadczenie "Aktywnie w domu" na  dwójkę bliźniąt?

Odp. Tak, ponieważ świadczenie "Aktywnie w domu" w kwocie 500 zł miesięcznie przysługuje na każde dziecko w rodzinie, które ma 12 miesięcy, a jeszcze nie skończyło 35. miesiąca życia. Wniosek o świadczenie "Aktywnie w domu" może pani złożyć najwcześniej w miesiącu, w którym dzieci kończą 12. miesiąc.

• Jestem uchodźcą, mam status UKR. Z jakich świadczeń od października mogę skorzystać w ramach programu "Aktywny Rodzic"?

Odp. Od 1 października będzie pani mogła ubiegać się o świadczenie aktywnie w żłobku na dziecko w wieku od 12 do 35. miesiąca życia, pod warunkiem że wraz z dzieckiem przebywa pani legalnie w Polsce ze statusem „UKR” nieprzerwanie przez co najmniej 365 dni. Natomiast nie będzie miała pani prawa do świadczenia aktywni rodzice w pracy czy świadczenia aktywnie w domu. Świadczenia te nie przysługują obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi. O te świadczenia mogą ubiegać się cudzoziemcy, o ile spełniają oni warunek legalnego pobytu w Polsce, np. na podstawie karty pobytu z dostępem do rynku pracy.